Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan vergi güvenlik müesseselerinden biridir.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan vergi güvenlik müesseseleri:

1) Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı (KVK/7)

2) Örtülü Sermaye ( KVK/12)

3) Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ( KVK/13)

More...

Vergi Güvenlik Müesseselerinin Mantığı Nedir ?

✍ Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı Uygulamasındaki Mantık Nedir ?

Kurumların iştiraklerinden gelir elde etmiş sayılabilmeleri için, iştiraklerinden kar dağıtımı gerçekleştirmiş olması gerekir. Dolayısıyla iştirak edilen kurum karını dağıtmadığı müddetçe söz konusu iştirakten elde edilen kazanç henüz doğmamış kabul edilir. Amaç buradaki kaybı ÖNLEMEKTİR.

Yasal Dayanağı Hatırlayalım

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı:

MADDE 7- (1) Tam mükellef gerçek kişi ve kurumların doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin, kâr payının veya oy kullanma hakkının en az % 50'sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştiraklerinin kurum kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi halinde, Türkiye'de kurumlar vergisine tâbidir:

a) İştirakin toplam gayrisafi hasılatının % 25 veya fazlasının faaliyet ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşması.

b) Yurt dışındaki iştirakin ticari bilanço kârı üzerinden % 10'dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması.

c) Yurt dışında kurulu iştirakin ilgili yıldaki toplam gayrisafi hasılatının 100.000 YTL karşılığı yabancı parayı geçmesi. (2) Birinci fıkrada yer alan toplam vergi yükü, Kanunun 5'inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki tanıma göre tespit edilir. (3) Kontrol oranı olarak, ilgili hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte sahip olunan en yüksek oran dikkate alınır. (4) Birinci fıkradaki şartların gerçekleşmesi durumunda yurt dışında kurulu iştirakin elde etmiş olduğu kâr, yurt dışı iştirakin hesap döneminin kapandığı ayı içeren hesap dönemi itibarıyla tam mükellef kurumların, kurumlar vergisi matrahına hisseleri oranında dahil edilir. (5) Bu maddeye göre Türkiye'de vergilenmiş kazancın yurt dışındaki kurum tarafından sonradan dağıtılması durumunda, elde edilen kâr paylarının vergilenmemiş kısmı kurumlar vergisine tâbi tutulur.

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı Uygulamasında Şartlar Nelerdir ?

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı

1) % 50 ( Sermaye – Kar payı – Oy kullanma hakkı )

✍ Maddede yer alan “ doğrudan veya dolaylı” ve “ ayrı ayrı ya da birlikte” ifadeleri ile yurt dışındaki iştirak ortaklık paylarının grup şirketleri veya gerçek kişiler arasında paylaştırılarak kontrol oranın altında bırakılıp kontrol edilen yabancı kurum kapsamı dışına çıkarılmasının engellenmesi amaçlanmıştır.

Yukarıda bahsedilen Dolaylı ne anlamdadır ?

Bunu bir örnekle açıklayacak olursak, Türkiye’de tam mükellef kurum Ferhat A.Ş Avustralya’daki Budgies Ltd.’nin %100’üne sahip olsun, Avustralya’daki Budgies Ltd. ise Tayvan’daki Ali Express Ltd’nin %50’sine sahip olsun.

Bu durumda Türkiye’de tam mükellef kurum olan Ferhat A.Ş, Tayvan’daki Ali Express’e %50 ”dolaylı” ortak demektir.

Yukarıda bahsedilen ”ayrı ayrı ya da birlikte’‘ ne anlamdadır ?

Örneğin, Ferhat A.Ş Avustralya’daki Budgies Ltd.’nin %50’sine sahip olsun; Avustralya’daki Budgies Ltd. de Tayvan’daki Ali Express’in %50’sine sahip olsun. Bu durumda Türkiye’de tam mükellef kurum olan Ferhat A.Ş, Tayvan’daki Ali Express’e %25 ”dolaylı” ortak demektir. Bu bilgilere ilaveten Türkiye’de tam mükellef kurum olup, Bursa’da faaliyet gösteren Nusret Ltd. Şti. de Tayvan’daki Ali Express’in %25’ine sahip olsun. Bu durumda “ ayrı ayrı ya da birlikte” hükmünden hareketle Tayvan’daki Ali Express, Ferhat A.Ş açısından kontrol edilen yabancı kurumdur.

2) %25 (1/4 oranında en az pasif nitelikli gelir) (tax of heaven) (vergi cennetlerinin nitelikleri)

✍ Madde metninde geçen ticari, zirai veya serbest meslek kazançlarını elde etmek için belli bir sermayenin yanı sıra belli bir emek ve organizasyon da gereklidir. Bu özelliklerinden dolayı anılan gelirler aktif nitelikli gelir olarak kabul edilmektedir.

OECD tanımlamasına göre bir ülkeden “vergi cenneti” olarak bahsedebilmek için üç belirleyici etken vardır:

1) Şeffaf düzenlemelerin, herkes için açık ve belirli vergi yasalarının, belirli muhasebe standartlarının olmaması ve denetim faaliyetlerinin gelişmemiş olması.

2) Diğer ülkelerle, ülkede faaliyet gösteren firmalara ilişkin bilgi paylaşımında bulunulmaması.

3) Ülkede ekonomik anlamda faaliyet gösteren firmalar olmamasına karşın, hukuki anlamda kurulmuş çok fazla firmanın bulunması.

3) %10 (‘dan az vergi yükü ) (tax of heaven) (vergi cennetlerinin nitelikleri)

✍ Nominal vergi oranı değil, efektif vergi yükü anlaşılacaktır. Efektif vergi yükü; toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin, bu dönemde elde edilen toplam dağıtılabilecek kurum kazancı ile tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi toplamına oranlanması ile bulunacaktır

✍ Kar payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler de alınacaktır. Ayrıca kontrol edilen yabancı kurumun kazançları içinde istisna kazanç varsa, bu istisna kazanç düşüldükten sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanan vergi dikkate alınacaktır.

Örneğin; kontrol edilen yabancı kurumun ticari kazancı 80, kanunen kabul edilmeyen giderleri 10 ise vergiye tabi kazancı 90 olacaktır. Bu kazancın %50’si vergiden istisna edilmişse ve ilgili ülkedeki vergi oranı da %10 ise,hesaplanacak kurumlar vergisi tutarı, (90/2x%10=) 4,5 olacaktır. Bu verginin vergi öncesi kar’a oranı da (4,5 / 80 =) %5,62 olacaktır.

Bu durumda nominal vergi oranı %10 olsa da efektif vergi %5,62 olduğu için maddede belirtilen şart yerine gelmiş olacaktır.

4) 100.000 TL ( karşılığı yabancı para = iştirakin hasılat şartı )

Yurt dışındaki iştirakin yabancı para cinsinden hasılatının TL’ye çevrilmesinde ilgili iştirakin hesap döneminin son gününde geçerli olan T.C. Merkez Bankası’nca açıklanan döviz alış kuru esas alınacaktır.

▨ Dönem İçinde Kontrol Oranı Nasıl Tespit Edilecektir ?

✎ İlgili hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte sahip olunan en yüksek oran dikkate alınır. Kontrol oranı olan % 50 doğrudan ya da dolaylı olarak sağlanmalıdır. Yani AYRI AYRI ya da BİRLİKTE .

Peki Türkiye’de vergiye tabi tutulacak kazanç ne olmalıdır ?

Kontrol edilen yabancı kurum şartlarının birlikte yerine gelmesi durumunda yurt dışında kurulu iştirakin elde ettiği kar, tam mükellef kurum tarafından, söz konusu iştirakin hesap döneminin kapandığı tarihte kurumlar vergisi matrahına ve geçici vergi dönemleri itibariyle geçici vergi matrahlarına dahil edilecektir.

Zarar Mahsubu ( dahil ) giderler düşüldükten sonra İSTİSNALAR DÜŞÜLMEDEN ÖNCEKİ vergi öncesi kurum kazancı olacaktır.

Vergi öncesi kurum kazançları kastedilmektedir.

Geçmiş yıl zararları nedeniyle dağıtılabilir bir kar yoksa, Türkiye’de vergilendirilecek bir kazanç olmayacaktır.

Türkiye’de vergiye tabi tutulmuş kazancından daha fazla kar payı dağıtması halinde, aşan kısım kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.

▨ Kontrol edilen yabancı kurumun karının sermayeye eklenmesi durumunda vergilendirmeye mani değildir.

▨ Sadece tam mükellef kurum tarafından elde edilen kazançlar kurumlar vergisine tabi olacaktır.

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancının Hesaplanması

TİCARİ BİLANÇO KARI ( KKEG'Yİ DAHİL ETMİYORUZ) X KONTROL ORANI

Yurtdışında kontrol edilen kurumun ödediği vergiyi, Kontrol Eden Kurum hangi oranda MAHSUP edecektir ?

Yurtdışında Hesaplanan K.V x Kontrol Oranı

▦ Kontrol edilen yabancı kurum kazançlarının vergilendirilmesi için, yurtdışı iştirakin kar dağıtımı yapması , kazancın fiilen elde edilmesi ve kazancın transfer edilmesi gibi koşullar ==>> ÖNGÖRÜL-MEMİŞTİR.

▦ Kontrol edilen yabancı kurum kazancında faydalanan ? TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ VE KURUMLARDIR.

Konuyla İlgili Örnek (Tıklayınız)

ÖRNEK: Kanuni merkezi Türkiye’de bulunan Ekşi Ltd. Şirketi Hollanda’da kurulan anonim şirket statüsündeki (H) Şirketine %25 nispetinde iştirak etmiştir. (H) Şirketinin ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir:

Türkiye’de kurulu Ekşi Ltd. Şti %25 Almanya'da yerleşik Türk Vatandaşı (Y) %25 Kanuni ve İş merkezi Hollanda da olan (X) şirketi %20 Türkiye’de yerleşik Azerbaycan Vatandaşı (A) %30 Hollanda’da kurulu (H) Şirketi ve Türkiye’de kurulu Ekşi Ltd. Şirketi 1 Haziran-31 Mayıs özel hesap dönemini kullanmaktadır.

(H) Şirketinin dönem sonundaki 300.000 Avro’nun gayrisafi hasılat bileşimi aşağıdaki gibidir:

- Ticari faaliyetten elde edilen hasılat %60

- Kar payı %12 -

Faiz Geliri %8 -

Kira Geliri %5 -

Menkul kıymet satış Geliri %10

- Lisans ücreti %5

(H) Şirketinin 1 Haziran 2008-31 Mayıs 2009 dönemi kurum kazancı 100.000 Avro’dur.

Şirketin elde ettiği bu kazancın %40’ı Hollanda vergi mevzuatına göre vergiden istisna edilmiş olup, kalan tutar üzerinden %15 oranında kurumlar vergisi ödenmiştir. Şirket karın dağıtılmayıp, şirket bünyesinde tutulmasına karar vermiştir. Diğer taraftan, Türkiye’de kurulu Ekşi Ltd. Şirketi, (H) Şirketi hisselerinin bir kısmını dönem içinde satmış olup, 31.5.2009 tarihi itibariyle %20 oranında hissesi bulunmaktadır. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre, Hollanda’da kurulu (H) Şirketinde oluşan kazancın, Türkiye’de kurulu Ekşi Ltd. Şirketi bünyesinde vergilendirilip vergilendirilmeyeceğini; vergilendirilecekse Ekşi Ltd. Şirketinin beyanını nasıl etkileyeceğini açıklayınız.

(1 Avro= 2 TL olduğunu varsayınız)

CEVAP:

KVK’nun 7. maddesi uyarınca, yurt dışında kurulu bir kurumun “kontrol edilen yabancı kurum” sayılabilmesi için bu kurumun sermayesinin, kar payının veya oy kullanma hakkının en az %50’sinin doğrudan veya dolaylı olarak, ayrı ayrı ya da birlikte tam mükellef gerçek kişi ve kurumlara ait olması gerekir. Hollanda’da Kurulu (H) Şirketinin %25 oranındaki hissesi Türkiye’de kurulu Ekşi Ltd. Şirketine, %30 oranındaki hissesi ise Türkiye’de yerleşik Azerbaycan Vatandaşı (A)’ye ait olduğundan (UYRUĞUNA BAKMAKSIZIN TÜRKİYE'DE TAM MÜKELLEF OLARAK VERGİLENDİRİLENLERİ BU KAPSAMA ALABİLİYORUZ ) ve bu hisselerin toplamı %50’yi geçtiğinden (H) Şirketi kontrol edilen yabancı kurum statüsündedir. Bu statüdeki yabancı kurumun elde ettiği kazanç dağıtılsın dağıtılmasın, aşağıda belirtilen şartların da varlığı halinde, Türkiye’de kurumlar vergisine tabi tutulur.

Bu şartlar; Yurt dışı iştirakin ilgili dönemdeki toplam gayrisafi hasılatının %25 veya fazlasının pasif nitelikteki gelirlerden oluşması, Yurt dışı iştirakin kurum kazancının %10’dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması, İlgili yıldaki gayrisafi hasılat tutarının 100.000 TL karşılığı yabancı paranın üzerinde olmasıdır.

(A) Şirketinin pasif nitelikli gelirleri toplamı %40’dir. Yurt dışı iştirak kazançlarına ilişkin vergi yükünün hesabında, fiili vergi yükünün dikkate alınması gerekir.

Ticari bilanço karı:100.000

İstisna: 40.0000

Matrah : 60.000

Ödenecek Vergi 60.000 X 0,15 = 9.000

(H) Şirketinin vergi yükü %9’dur. Şirketin hasılat tutarı da 100.000 TL’yi aştığından (300.000 x 2 = 600.000 TL) kazancın Türkiye’de vergilendirilmesi için gereken şartların tamamı mevcuttur.

Ekşi Ltd. Şirketinin Türkiye’de vergiye tabi tutulacak kazancının tespitinde, İştirakin zarar mahsubu ve giderleri düşüldükten istisnalar düşünülmeden önceki, vergi öncesi kurum kazancı dikkate alınacaktır.

Kazancın hesaplanmasında ise, iştirakin ilgili hesap döneminin kapandığı tarihte (31 Mayıs) sahip olunan hisse oranı esas alınır. Buna göre, 100.000 Avro x %20 = 20.000 Avro karşılığı TL (T) Anonim Şirketinin dönem kazancına dahil edilecektir.